شفاف سازی صنعت نفت

هزینه های صنعت نفت کجا خرج میشود؟

دولت چهاردهم، مسعود پزشکیان اعلام کرده است که در راستای فعالیت خود اقتصاد خرد و کلان کشور از جمله اقتصاد انرژی را شفاف سازی می کند اما باید اذهان داشت که در مسیر بسیار سختی قرار گرفته است. بگونه ای که وزیر سابق نفت اعلام کرده بود که مافیای بزرگی در صنعت نفت حضور دارد که رفع آن اقدامات ویژه‌ای را می‌طلبد و دولت چهاردهم باید برای رفع این مشکلات برنامه هایی را داشته باشد.

محمود خاقانی کارشناس حوزه انرژی بیان داشت : بزرگترین مشکل موجود در این حوزه، جذب سرمایه گذاری است به گونه ای که در دولت یازدهم و دوازدهم تلاش شد اعتبار از دست رفته قبل را بازگردانند و یک نوع قرارداد جدید نفتی تحت عنوان آی پی سی تعریف و قرار شد جذب سرمایه و قراردادها به گونه‌ای تعریف شود که به نفع دو طرف باشد. زیرا در آن زمان بسیاری از سرمایه‌ها در سطح جهان به سمت عراق روانه می‌شد، بنابراین به نحوی قرارداد تنظیم می‌شد که ما بتوانیم با کشوری مثل عراق رقابت کنیم. 

مشکل دیگری در این زمینه در دریای خزر و آسیای مرکزی و قفقاز وجود دارد و آن هم  قراردادهای سواپ می باشد که قبلا اجرا می شد و هدف این قراردادها این بود که نقش دلار را در تجارت انرژی کاهش دهد به عنوان مثال: در ازای گاز صادراتی به ارمنستان، برق دریافت می شد که اساس این قراردادها BTU بود و در زمان وزارت آقای میرکاظمی بی‌دلیل و یک شبه متوقف شد و شرکت نفت و شرکت نیکو مجبور به پرداخت میلیون‌ها دلار جریمه شدند، بعدها خیلی سعی شد اعتبار از دست رفته را با اجرای قراردادهای جدید  بازگردانند که البته تاحدی موفق هم شدند به این ترتیب که قرارداد فاز ۱۱ پارس جنوبی با مشارکت توتال و‌ سینوپک چین قبل از خروج ترامپ از برجام؛ به امضا رسید اما زمانی که توتال و سینوپک‌به دنبال خروج امریکا از برجام از قرارداد با ایران خارج شدند، چینی‌ها حاضر نشدند به تعهدات خود در قراردادهایی که در میادین مشترک با عراق با ایران داشتند را نیز ادامه داده و کار انجام دهند.

تبدیل گاز به برق و صادرات آن

وی همچنین اشاره کرد که با توجه به طولانی شدن و فاصله میادین گازی از بازار مصرف، گاز باید بصورت گاز ال ان جی به بازار برسد. هرچند قبلا طرح انرژی خزر تشکیل شد که گاز ترکمنستان و گازهای تولیدی خزر را وارد ایران کرده و گازی که در ایران تولید میشود را به برق تبدیل و صادرات برق را بصورت انتقال مستقیم تا اروپا انجام دهیم اما به دلیل تداوم تحریم ها و برخی موانع داخلی این طرح به سرانجام نرسید.

در این میان محمد خاقانی ادامه داد: در ایران هنوز شرکت خصوصی که بتواند امور مربوطه صنعت نفت را به خوبی پیش ببرد نداریم هرچند خصوصی سازی هایی در پالایشگاه و پتروشیمی ها انجام گرفته اما در کل صنایع پایین دست نفت و گاز و برق که در چرخه انرژی فعالند اگر توانسته بودند راندمان را بالا ببرند و سرمایه گذاری های داخلی و خارجی را جذب کنند و تکنولوژی را وارد صنعت کنند امروز ما نمی بایست شاهد قطعی برق و گاز یا مشکلات صنعت پتروشیمی و فولاد باشیم.

وی در ادامه به قراردادها و سرمایه گذاری دیگر کشورها اشاره و اظهار داشت: اکنون رییس جمهور منتخب اعلام کرده ما با چین و روسیه قرارداد راهبردی داریم و در صدد تداوم همکاری با این کشورها هستیم،  اما باید در نظر داشته باشیم چین اکنون ۳۰ میلیارد دلار در عربستان سرمایه گذاری کرده بیش از یک ربع قرن با قطر قرارداد خرید گاز دارد، بنابراین در صورت تداوم همکاری با این کشور، باید ما نیز بتوانیم ارقام جذب سرمایه را در کشور بالا ببریم.

دولت جدید باید مافیایی به نام بخش خصوصی در صنعت نفت جلوگیری کند تا شفاف سازی انجام شود و مقاصد فروش نفت و فروشندگان و قیمت آن هم شفاف گردد تا مطمئن شویم هزینه ها و درآمدهای نفتی به کشور بازگردانده می شود. هرچند نباید به بهانه تداوم تحریم ها اوضاع نفت را دست کم گرفت و شفاف سازی نکرد و وباید سرمایه و‌ فناوری وارد نفت می‌شود. 

بازگشت اعتبار شرکت نفت

این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: در طول تاریخ بیش از صد ساله نفت؛ شرکت ملی نفت قابل اعتماد ‌و معتبر بوده ‌و در طول جنگ‌ تحمیلی هم امتحان خود را به خوبی پس داده است. باید شرایط به نحوی رقم بخورد که همچنان به عنوان یک‌شرکت معتبر منطقه مطرح شود و بتواند با شرکت‌هایی مثل آرامکوی امروز رقابت کند، همچنین باید از واگذاری ساختمان متعلق به صندوق بازنشستگی صنعت نفت در لندن که در سکوت مافیایی بعنوان بخشی از جریمه به کرسنت در حال انجام است؛ جلوگیری شود.