خطر ایران در رتبه دوم

فرونشست بحرانی زمین

برداشت های بیش از حد آب های زیرزمینی و کشاورزی دو عامل اساسی فرونشست زمین می باشد که مردم جهان حدود 2 میلیارد نفر از ساکنین زمین در کشورهای پرجمعیت در خطر فرونشست زمین قرار دارند. نیمه جنوبی قاره آسیا در معرض این خطر بیشتر از همه قرار دارند.

در کنار این دو عامل به خشکسالی، فعالیت های انسانی مانند سد سازی و برداشت های بی رویه نفت و گاز هم باید اشاره نمود.

تحقیقات دانشمندان نشان می دهد که تغذیه آب های زیرزمینی با بارش باران و چه به صورت مصنوعی، اصلاح روش‌های آبیاری و افزایش بهره‌وری کشاورزی و استفاده از آب خاکستری می‌تواند به کاهش نرخ فرونشست کمک کند.

همچنین دانشمندان معتقدند که چون وابستگی شدیدی بشر به آب‌های زیرزمینی دارد، لذا حذف تدریجی استخراج آب‌های زیرزمینی با استفاده از منابع جایگزین مانند فاضلاب تصفیه‌شده، برداشت آب باران و مدیریت سیلاب‌ها می‌تواند منجر به کاهش این وابستگی شود.

در ایران مهم ترین عامل فرونشست زمین حفر چاه های متعدد برای توسعه کشاورزی است و با تهیه نقشه های فرونشست زمین توسط کارشناسان محیط زیست نشان داده است که بیشترین قسمت های نشست زمین مربوط به زمین های کشاورزی است.

این در حالی است که طبق مطالعات جهانی و ارزیابی بحران"ایران" دومین کشور دنیا از نظر نرخ و سومین کشور از نظر مساحت فرونشست در جهان است! و بیشترین شهرهای در معرض خطر در ایران قزوین، ساوجبلاغ، ورامین، تهران، مشهد، نیشابور، کاشمر، زرند، کرمان و رفسنجان می باشد اما وضعیت بحرانی مرتبط با استان های کرمان، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، قزوین، گلستان، البرز، تهران، مرکزی و سیستان و بلوچستان است.

طبق بررسی های کارشناسان محیط زیست، کمترین کاری که در این مورد باید انجام داد، جلوگیری از حفر چاه‌های جدید برای مصارف کشاورزی و کف‌شکنی چاه‌های موجود است.

محققان هشدار دادند از آنجایی که فرونشست زمین بیشتر از همه تحت تأثیر کاهش ذخایر آب زیرزمینی است، کشاورزی به روش "غرقابی" یا بدون تغییر الگوی کشت مناسب اقلیم هر کشور به تشدید این بحران دامن می‌زند لذا ترسیم یک نقشه راه توسط دولت‌ها و کشاورزان برای انطباق شیوه‌های آبیاری و انتخاب محصول کشاورزی متناسب با اقلیم و ذخایری آبی هر منطقه ضروری است.